wtorek, 25 stycznia 2022

DYSLEKSJA - jak wspierać dziecko?

Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w uczeniu się. Występuje wtedy, gdy uczeń ma kłopot z nauczeniem się płynnego czytania, pisania, a czasem liczenia. Dysleksja będzie towarzyszyć dziecku przez całe życie i dlatego potrzebuje ono od rodziców cierpliwości, życzliwość, ale przede wszystkim terapii w postaci zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. 

Dysleksję rozwojową diagnozuje się w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Uczniowie, którzy otrzymują diagnozę specyficznych trudności w uczeniu się, nie tylko mają kłopot z pisaniem i czytaniem, ale i problemy poznawcze np. z zapamiętywaniem informacji przeczytanych i usłyszanych czy z przypomnieniem sobie rzeczy wcześniej wyuczonych. Kłopoty te mogą mieć bardzo różne nasilenie i wielokrotnie być źródłem stresu oraz frustracji. 


 fot. zdrowie.gazeta.pl

Symptomy dysleksji można zaobserwować już we wczesnym dzieciństwie, ale trudności diagnozuje się w okresie szkolnym – w klasach I-III ryzyko dysleksji, a od klasy IV dysleksję rozwojową. Specyficzne trudności w uczeniu się nie są diagnozowane, kiedy u dziecka rozpoznano niepełnosprawność intelektualną lub zaburzenia neurologiczne np. epilepsję czy mózgowe porażenie dziecięce. Szacuje się, że w Polsce około 10-15% dzieci ma dysleksję rozwojową, a 3-4 % głęboką dysleksję, która daje prawo zwolnienia z nauki drugiego języka obcego. 

 TYPY DYSLEKSJI:

  • Wzrokowa – występują głównie zaburzenia w percepcji wzrokowej i pamięci wzrokowej. Dziecko ma kłopot z zapamiętaniem graficznej strony liter, szczególnie tych wyglądających podobnie jak g-d-b-p.
  • Słuchowa – występuje głównie zaburzenie percepcji słuchowej i pamięci słuchowej. Dziecko ma kłopot z różnicowaniem głosek o podobnym brzmieniu np. k-g, w-f, podziałem wyrazów na głoski, sylaby, z tworzeniem ze słyszanych głosek i sylab wyrazów, jak również z tworzeniem nowych wyrazów (pomija pierwszą lub środkową literkę w wyrazie). Ma również kłopot z zapamiętaniem treści edukacyjnych czy poleceń podawanych ustnie. Może to oznaczać, że np. w domu kierowane do dziecka polecenia muszą być proste, krótkie i jasne.
  • Integracyjna – zarówno percepcja wzrokowa i słuchowa jest zgodna z wiekiem, ale zaburzony jest proces integralności (łączenia) bodźców napływających z różnych zmysłów.

Diagnoza dysleksji rozwojowej nie oznacza tzw. „spoczęcia na laurach” i tłumaczenia trudności opinią z poradni. Zdarza się, że rodzice mówią „moje dziecko ma dysleksję, więc powinno być traktowane w szkole ulgowo”. Oczywiście uczeń ze zdiagnozowaną dysleksją ma prawo liczyć w szkole na objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną oraz dostosowanie metod pracy i sprawdzania wiedzy. Jednak z drugiej strony diagnoza dysleksji oznacza dodatkową pracę zarówno w domu, jak i w szkole.

fot. bialystokonline.pl

 Ćwiczenia funkcji wzrokowych dla dzieci młodszych - podczas zabawy rodzica z dzieckiem:

  • układanie puzzli.
  • układanie z klocków typu mozaika według wzoru,
  • segregowanie przedmiotów według określonej zasady, np. zgodnie z kolorem, kształtem (od największego do najmniejszego) lub przeznaczeniem (np. coś do jedzenia, do ubrania) itp.,
  • szukanie różnic w obrazkach,
  • łączenie punktów po kolei, aż powstanie rysunek,
  • szukanie, czego brakuje na obrazku, wyszukiwanie brakujących elementów,
  • szukanie, co nie pasuje do obrazków np. owoce + warzywo, meble + coś do jedzenia itp.,
  • układanie historii obrazkowych według kolejności zdarzeń i proszenie, aby dziecko opowiedziało, co się zdarzyło na początku, co było potem, a co na końcu,
  • wyszukiwanie z ciągu liter konkretnej i skreślanie jej,
  • wyszukiwanie z ciągu liter podobnych do siebie np. bppdbpgdppbb,
  • kolorowanie mandali,
  • układanie wzorów geometrycznych.
 Ćwiczenia funkcji wzrokowych dla dzieci starszych.

Wszystkie te, które są propozycją dla dzieci młodszych, jeśli będą sprawiać dziecku radość i będą dla niego dobrą zabawą. Ponadto:
  • rozwiązywanie labiryntów i szukanie z niego wyjścia,
  • wyszukiwanie konkretnych elementów na ilustracji, np. poszukaj piłki pod stołem, poszukaj pudełka do gry na półce,
  • wykorzystanie gier ortograficznych, literowych, pamięciowych, np. memory,
  • zabawy obrazkowe, np. szukanie dwóch takich samych obrazków z kilku pokazanych, przyglądanie się kilku obrazkom przez parę sekund, następnie dziecko zamyka oczy, rodzic zmienia ich kolejność albo zabiera jeden obrazek, a dziecko ma powiedzieć, co się zmieniło, czego brakuje itp. 


 fot. autyzm.org.pl

Ćwiczenia funkcji słuchowych dla młodszych dzieci.

  • śpiewanie piosenek, uczenie się na pamięć prostych rymowanek,
  • gra na różnych instrumentach,
  • wsłuchiwanie się w odgłosy z zewnątrz i opowiadanie, jakie dziecko słyszało dźwięki,
  • przysłuchiwanie się dźwiękom z otoczenia i próba odszukania ich źródła, np. możemy wypełnić plastikową butelkę grochem i potrząsać nią w różnych miejscach mieszkania,
  • zabawa w głuchy telefon czy szeptanie „sekretów do ucha”,
  • uważne słuchanie opowiadań czytanych przez rodzica, a potem opowiedzenie treści. Warto, aby czytane treści nie były za długie, lepiej podzielić dłuższy tekst na kilka krótszych,
  • słuchanie audiobooków i opowiadanie, co dziecko zapamiętało,
  • dzielenie wyrazów na głoski, sylaby, a następnie składanie całych wyrazów z usłyszanych głosek i sylab,
  • wyszukiwanie przedmiotów zaczynających się na taką samą literę, np. podczas spaceru.

 Ćwiczenia funkcji słuchowych dla dzieci starszych.

  • tworzenie rymowanek – rodzic podaje wyraz a dziecko tworzy do niego rym np. Jurek-ogórek,
  • gry słowne – np. jedna osoba podaje wyraz, a druga inny zaczynający się na ostatnią literę poprzedniego wyrazu itd.,
  • tworzenie słów zaczynających się na tą samą literę,
  • porównywanie długości wyrazów np. rodzic mówi wyraz, a dziecko zgaduje, ile ma liter, sylab,
  • układanie wierszyka czy krótkiego opowiadania z podanych słów. Na początku może to być 6 słów, a potem w miarę nabierania wprawy należy zwiększać ich liczbę. Ważne, aby tworzone opowiadania czy historyjki były pełne humoru i abstrakcji,
  • konkurs na to, kto znajdzie najdłuższy wyraz w słowniku, gazecie,
  • konkurs na to, kto znajdzie najmniej używany wyraz,
  • układanie wyrazów z pomieszanych sylab np. (te-le-wi- zor) zor- le- te- wi,
  • szukanie wyrazów ukrytych w innych np. adres – dres.

Zasada wykonywania ćwiczeń z dzieckiem jest zawsze jedna – bez przymusu, z humorem i radością. Ważne, żeby był to miło i wspólnie spędzony czas na zabawie. Fakt, że rodzic ćwiczy z dzieckiem, jest niejako obok.Zabawy można inicjować w dowolnym momencie dnia np. podczas stania w korku samochodem, podczas wspólnego sprzątania pokoju itp.

 

fot. cbt.pl

Dziecko z diagnozą dysleksji nie jest ani niezdolne, ani leniwe. Na pewno nie zmotywujemy go do pracy wyśmiewając, krzycząc czy karząc za to, że nie potrafi nauczyć się, wydawałoby się prostych umiejętności, jak czytanie i pisanie. Z dysleksji nie da się „wyleczyć”, bo to nie jest choroba. To specyficzne trudności w uczeniu się, które wymagają specjalnego podejścia do nauki czytania i pisania. Pocieszający jest fakt, że wielu znanych i uznanych w świecie ludzi też było dyslektykami np. Hans Christian Andresen, Albert Einstein czy Winston Churchill. 


Publikacja w oparciu o artykuł Marzeny Jasińskiej "Dysleksja - jak wspierać dziecko" pod linkiem https://portal.librus.pl/artykuly/dysleksja-jak-wspierac-dziecko

wtorek, 18 stycznia 2022

ROZWAŻANIA NAD TYM, CO TAK NAPRAWDĘ JEST NAJWAŻNIEJSZE W ŻYCIU

Zaślepieni codziennymi obowiązkami często nieumyślnie ignorujemy naszych bliskich i zapominamy o najważniejszych wartościach. Musimy być świadomi swojego otoczenia, w przeciwnym razie przegapimy szansę, by zmienić swoje życie na lepsze. Otwórzmy więc oczy i serca, a poczujemy się bardziej spełnieni, zadowoleni i radośni — właśnie taka nauka płynie z poniższych ilustracji.

 

Kiedy nie zwracamy uwagi na otoczenie, możemy łatwo przegapić coś dobrego.


Nie oczekuj dobrego traktowania, jeśli sam nie traktowałeś innych dobrze.


Czasami warto obudzić w sobie dziecko, by poczuć więcej.

Twórz dobre wspomnienia, do których możesz powracać.


Uczymy się od naszych rodziców, a najlepszym sposobem, by okazać im wdzięczność, jest szacunek.

 

Nie można odzyskać utraconego czasu, więc zarządzaj nim mądrze.


Czasu jest mało, więc nie marnuj go na sprawy, które szybko przestają mieć znaczenie.

 

Czas poświęcony na opiekę nad czymś lub nad kimś opłaci się, nawet jeśli na efekty trzeba będzie poczekać wiele lat.

Zatrzymaj się na chwilę i pomyśl...


Artykuł powstał na podstawie publikacji na profilu jasnastrona.pl https://jasnastrona.com/kreatywnosc-sztuka/14-ilustracji-ktore-natchna-cie-by-w-pelni-wykorzystac-kazda-sekunde-swojego-zycia-3003/?utm_source=tsp_pages&utm_medium=fb_organic&utm_campaign=fb_gr_polish_minute_crafts_5&fbclid=IwAR0IYnfGwwwCxRFPtgEhgFVfN8p6UV-5CZplR--O6Po2qjVpocdeXMiLWus

 

środa, 5 stycznia 2022

E - uzależnienia. Jeszcze norma czy już problem?

Obecnie powszechnie wiadomo, że uzależnić możemy się nie tylko od alkoholu czy narkotyków, lecz także od różnego rodzaju czynności – nazywamy to uzależnieniami behawioralnymi. Jest ich sporo, ale dla dzieci i młodzieży problematyczne najczęściej stają się media i sprzęty – komputer, Internet, gry, telefon.

  fot. konspektypilkanozna.pl

Dodatkowych trudności przysporzyły w ostatnim czasie pandemia i zdalne nauczanie, co wytrąciło rodzicom z ręki główną broń: „Nie jest ci to potrzebne do wykonywania obowiązków!”.

Rozróżnić należy zachowania ryzykowne związane z używaniem multimediów - jednorazowe korzystanie z np. telefonu zbyt długo oraz nadużywanie sprzętów np. kosztem snu czy wypoczynku. Zarówno zachowania ryzykowne jak i nadużywanie  to jeszcze nie uzależnienie, jednak gdy zauważymy je u swojego dziecka, należy bacznie obserwować zachowanie dziecka, najlepiej wprowadzić domowe zasady ekranowe.

Kiedy zatem mówimy o uzależnieniu? Zgodnie z obowiązującymi kryteriami, aby stwierdzić u danej osoby uzależnienie, trzeba zaobserwować u niej co najmniej trzy z poniższych objawów:

  • silne pragnienie lub wewnętrzny przymus (tzw. głód) podejmowania czynności,
  • coraz większa częstotliwość wykonywania zajęć uzależniających,
  • narastające trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z uzależnieniem, np.:
    • usilne próby unikania czynności (np. grania na komputerze) często kończące się porażką,
    • niemożność zakończenia czynności,
    • problemy z postępowaniem zgodnie z wcześniejszymi założeniami – przekraczanie wcześniej ustalonego limitu czasu, jaki poświęcimy np. na grę,
  • objawy abstynencyjne występujące w sytuacji ograniczenia lub przerwania czynności uzależniającej:
    • fizjologiczne: bezsenność, pobudzenie,
    • psychologiczne: wstyd, poczucie winy, nasilona lękliwość, rozdrażnienie, zachowania agresywne,
  • powtarzanie określonych zachowań pomimo ich wyraźnej szkodliwości dla różnych sfer życia (konflikty w rodzinie i innych relacjach, np. okłamywanie bliskich, nie wykonywanie obowiązków szkolnych lub domowych, a także zaniedbywanie pracy nad kondycją fizyczną, co może skutkować jej osłabieniem lub innymi fizycznymi dolegliwościami),
  • zapominanie o pozostałych źródłach zainteresowań, przyjemności.

Współczesna psychologia w ostatnim czasie wyodrębniła pewne cechy, które mogą zwiększać podatność na e-uzależnienia. Wśród osób, które korzystają z sieci w sposób nadmierny, obserwuje się:

  • niskie zapotrzebowanie na stymulację (aktywność, wrażenia, dźwięki),
  • sztywność poznawczą – brak elastyczności w myśleniu, niezdolność do zmiany zachowania/przekonań, nawet gdy obecne nie są korzystne,
  • małą odporność na stres,
  • niską wytrwałość w działaniu,
  • nieefektywną kontrolę działania,
  • stosowanie strategii unikania w sytuacjach stresowych, czyli porzucanie nierozwiązanych problemów wywołujących stres i angażowanie się w inne czynności,
  • niską skłonność do współpracy,
  • brak kompetencji społecznych i samotność,
  • unikanie kontaktów towarzyskich w sytuacjach stresowych i niskie realne wsparcie społeczne otrzymywane aktualnie.
Mniej więcej do 12. roku życia dziecko nie jest w stanie w pełni odróżnić gry od rzeczywistości. Dopiero w tym okresie bowiem rozwija się najwyższy etap myślenia u człowieka – myślenie formalne. Dlatego mniej więcej do tego wieku dziecko nie powinno sięgać po agresywne, pełne przemocy gry komputerowe. 
 
Domowe zasady korzystania z mediów
Ważne są wspólne przestrzeganie zasad i refleksja nad tym, w jaki sposób sami, jako dorośli, używamy mediów. W wielu gospodarstwach domowych w ogóle nie ustala się zasad korzystania z telefonu komórkowego czy komputera. Dodatkowo w wachlarzu kar i nagród „wychowawczych” stosowanych przez rodziców w Polsce stałe miejsce zajmuje kara bądź nagroda związana z możliwością korzystania z urządzeń mobilnych i Internetu. Obserwuje się, że dzieci wychowywane w taki sposób częściej od pozostałych mają tendencję do fonoholizmu, czyli uzależnienia od używania telefonu komórkowego. Niejednokrotnie motywem wyposażania dzieci przez rodziców w telefony komórkowe jest potrzeba bycia z nimi w nieustającym kontakcie i złudne poczucie kontroli. Trudno się dziwić, że dziecko uczące się takich wzorców ma potem problem z odłączeniem się od kontaktów z innymi, np. w Internecie. 
 
 fot. vulcan.edu.pl

Szczera rozmowa i ustalenie zasad
Nie warto natychmiast blokować dostępu do komputera, zabierać telefonu, dawać kary itd. Zamiast tego porozmawiajmy szczerze o potrzebach, o tym, co nas martwi, i podejmijmy próbę racjonalnego określenia zasad korzystania z telefonu czy komputera. Przykładowo ustalmy, że:
  • dziecko nie gra w późnych godzinach wieczornych;
  • najpierw obowiązki, potem przyjemności;
  • jest konkretny czas na korzystanie z urządzeń i konkretna częstotliwość, z jaką można to robić (np. dzieci uczęszczające do szkoły podstawowej nie powinny poświęcać na gry komputerowe więcej niż godzinę–półtorej godziny co drugi dzień);
  • weekend jest czasem wzmacniania relacji rodzinnych.
Niech gry i Internet będą konstruktywną rozrywką
Spróbujmy nakłonić dziecko do wyboru gier symulacyjnych, strategicznych, edukacyjnych, familijnych, logicznych. Zachęcajmy do poszukiwania w Internecie informacji na temat swojej pasji. Przekierujmy uwagę na korzystniejszą sferę.