poniedziałek, 13 lutego 2023

DEPRESJA U MŁODZIEŻY

Szacuje się, że blisko jedna trzecia nastolatków cierpi na zaburzenia depresyjne, przy czym u większości z nich mają one charakter przejściowy. Choroba wynika z uwarunkowań biologicznych, formowania się tożsamości i związanym z tym kryzysem rozwoju osobowości. Młodzi ludzie zaczynają zdawać sobie sprawę z tego, że zmienia się ich rola społeczna i często jest to dla nich zbyt trudne. Następuje transformacja w systemie rodzinnym, powolne usamodzielnianie się emocjonalne i formalne. Dlatego lęki, które występują u chorych związane są najczęściej z obawami o własną przyszłość oraz z podejmowaniem odpowiedzialnych zadań. Niejednokrotnie przyczyn choroby należy szukać też w trudnościach, jakie młodzi ludzie mają ze spełnianiem oczekiwań otoczenia, czy w starciach o wpływy w środowisku rówieśniczym.



Depresja młodzieńcza jest często bagatelizowana przez osoby dorosłe z otoczenia chorego, które tłumaczą ją buntem młodzieńczym. W efekcie nastolatek często cierpi w milczeniu lub też, chcąc zwrócić uwagę otoczenia, podejmuje różne niebezpieczne działania tj. samookaleczenia, próby samobójcze, nadużywanie alkoholu, substancji psychoaktywnych.

OBJAWY DEPRESJI MŁODZIEŃCZEJ

Poza lękiem wśród objawów występujących u młodych osób cierpiących na depresję występują: 

  • niskie poczucie własnej wartości, 
  • niska (negatywna) ocena siebie, rzeczywistości i przyszłości,
  •  zaburzenia zachowania – często równoważone z młodzieńczym buntem,
  • zaburzenia funkcji poznawczych (koncentracji i zapamiętywania), 
  • uczucie nudy, braku zainteresowania czymkolwiek, 
  • utrata motywacji, 
  • zachowania ryzykowne i autodestrukcyjne: stosowanie alkoholu, substancji psychoaktywnych, samookaleczanie, myślenie o śmierci, w tym próby samobójcze,
  • złe samopoczucie fizyczne: niespecyficzne dolegliwości bólowe, nadmierne skupienie się na funkcjonowaniu własnego organizmu,
  • rozdrażnienie (dysforia), 
  • zmęczenie, przygnębienie i zmienność nastroju,
  •  utrata zdolności do odczuwania przyjemności (anhedonia).


Często choroba przebiega skrycie, stopniowo upośledzając funkcjonowanie młodego człowieka w rodzinie, szkole czy wśród rówieśników. Dotknięty chorobą nastolatek może mieć też zaburzenia rytmów okołodobowych – lepiej funkcjonuje w godzinach wieczornych, przez co ma trudności z porannym wstawaniem.

LECZENIE DEPRESJI MŁODZIEŃCZEJ

W leczeniu depresji młodzieńczej, często łączy się terapię farmakologiczną z psychoterapią. Oddziaływanie psychoterapeutyczne prowadzi się zazwyczaj dwutorowo – z jednej strony prowadzona jest terapia rodzinna (przy współpracy ze szkołą), z drugiej – realizowana jest terapia indywidualna osoby chorej. Bardzo istotne są również działania psychoedukacyjne, które pomagają zrozumieć istotę choroby i budować prawidłowe relacje w rodzinie. 
Zastosowanie leków jest zalecane przy dużym nasileniu objawów depresji, występowaniu nasilonych myśli i tendencji samobójczych, w depresji psychotycznej lub jeżeli dotychczasowe postępowanie psychoterapeutyczne okazało się nieskuteczne, a epizody depresji nawracają.

Artykuł powstał w oparciu o broszurę "Depresja - rozumiesz, pomagasz" Ministerstwa Zdrowia