Od 2024 roku na mocy ustawy o zdrowiu publicznym napoje energetyczne, czyli te z zawartością kofeiny w proporcji wyższej niż 150 mg/litr lub tauryny, nie są sprzedawane dzieciom i młodzieży do 18 roku życia. Tych napojów nie można również kupić w automatach i nie mogą być sprzedawane w placówkach oświatowych. Dlaczego napoje energetyczne zawierające kofeinę i inne substancje przyspieszające metabolizm nie są dopuszczone do spożycia przez dzieci i młodzież?
zdj. portal librus
Moda na napoje energetyczne
Moda na napoje energetyczne, to zjawisko popularne wśród dorosłych, między innymi studentów uczących się do sesji czy pracowników zmianowych. W ostatnich latach zyskało na popularności i objęło młodsze grupy wiekowe. Jest to wynik wielu czynników, w tym skutecznych kampanii marketingowych, wpływów rówieśniczych i stylu życia współczesnej młodzieży. Reklamy często obiecują zwiększenie energii, poprawę wydajności fizycznej i umysłowej oraz atrakcyjny styl życia. Ponieważ spożywanie napojów energetycznych stało się modne, młodzież może czuć presję, by je spożywać, z powodu potrzeby akceptacji w grupie. W związku z tym młodzież często sięgała po napoje energetyczne, aby sprostać wymaganiom szkolnym i innym aktywnościom pozaszkolnym, również sportowym. Ponieważ napoje energetyczne były szeroko dostępne w sklepach, automatach i stacjach benzynowych, ułatwiało to ich zakup nawet młodym konsumentom.
Skład napojów energetycznych
W składzie napojów energetycznych najczęściej znajdują się: kofeina, tauryna, inozytol, cukry proste, substancje aromatyzujące, dwutlenek węgla, substancje konserwujące i regulatory kwasowości. Kofeina to główny składnik aktywny energetyków, który w odpowiednich dawkach zwiększa sprawność myślenia, likwiduje uczucie zmęczenia fizycznego i psychicznego oraz zwiększa wydolność umysłową. W całodziennym jadłospisie może pochodzić z różnych źródeł. Substancja ta występuje naturalnie między innymi w ziarnach kawy, kakaowca, liściach herbaty, owocach guarany i orzeszkach coli (czyli również w napojach typu cola). Jest też syntetyczna kofeina dodawana do różnych napojów o właściwościach pobudzających. Inne składniki napojów to tauryna, która wpływa na funkcjonowanie systemu nerwowego i mięśniowego, oraz inozytol wpływający na metabolizm tłuszczów. Pozostałe to składniki zmieniające smak, a także te niezbędne w procesie produkcji.
zdj. wig.waw.pl
Konsekwencje nadużywania napojów energetycznych
Nadmierne, długotrwałe i częste stosowanie napojów energetycznych może prowadzić do różnych skutków ubocznych (między innymi ze strony ciągle pobudzanego układu nerwowego), tj. nadpobudliwości, bezsenności i bólów głowy. Ponadto regularne ich spożywanie może prowadzić do uzależnienia od działania kofeiny i mieć długoterminowe skutki dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Na problemy z codziennym funkcjonowaniem, koncentracją, uczeniem się i zapamiętywaniem wpływają szczególnie niedobory snu i częste utrzymywanie stanu czuwania wbrew potrzebom organizmu. Zaobserwowano również niekorzystny wpływ na pracę serca i zwiększenie ciśnienia krwi. Jednak kofeina nie działa jednakowo u każdego – zależy to nie tylko od dawki, ale również od wrażliwości organizmu i spożywanego źródła. Kofeina w formie kawy i herbaty, czy z innych źródeł naturalnych wchłania się powoli, w mniejszej ilości niż ten sam związek dodany do napoju, z którego wchłania się całkowicie i szybko. U osób wrażliwych na działanie kofeiny już przy niskich dawkach może wystąpić niepokój psychiczny i ruchowy, gonitwa myśli, bezsenność, drżenie kończyn, kołatanie serca. Należy podkreślić, że kofeina nie jest standardowym i pożądanym składnikiem w diecie dziecka i nastolatka. Najczęściej jest spożywana w niewielkich ilościach z herbatą lub napojami typu cola.
Wpływ na organizm dziecka
Dietetyk. Autorka ukończyła doktorat na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Jest asystentem dydaktycznym w Zakładzie Promocji Zdrowia. Dietetyk z wykształcenia i pasji. Popularyzator nauki w zakresie wiedzy o żywieniu i zdrowiu. Autorka wielu projektów dla dzieci o tematyce kuchni molekularnej i zdrowego odżywiania. Prywatnie świeżo upieczona mama mierząca się z wyzwaniami, które niesie rozszerzanie diety, za portalem librus
